Finansal piyasalarda işlem yaparken yatırımcılar her zaman yüksek kar elde etmeyi hedefler. Karın yüksek olması için ise yüksek miktarda pozisyon açılması gerekir. Forex ve VİOP piyasasında kaldıraç kullanarak yatırımcılar yüksek pozisyon açabilmektedir. Bu sayede küçük miktarlı yatırımları ile büyük kazançlar elde edebilirler.
Açılan her bir pozisyon için, düşük teminat tutarı ve yüksek kazanç elde etmeye yarayan sisteme kaldıraç (leverage) denir. Özellikle forex piyasasında sıklıkla kullanılan bir terimdir. Her firma kendi ülkesindeki denetim kuruluşlarınca belirlenen kaldıraç oranını kullanır. Türkiye’de sermaye piyasası kurulu (SPK) tarafından belirlenen maksimum kaldıraç oranı 1:10’dur. Yani yatırımcılar hesaplarında bulunan bakiyenin en fazla 10 katı kadar işlem açabilirler. Yurt dışında ise bu oranlar daha fazladır. Firmaya göre değişse de 1:10, 1:100, 1:500 hatta 1:3000’e varan kaldıraç oranları mevcuttur.
Kaldıraç nasıl hesaplanır?
Kaldıracın ne olduğunu daha iyi anlamak için örneğimize bakalım.
Teminat tutarı: 1000 TL
Kaldıraç oranı: 1:100
Hacim =Teminat tutarı x Kaldıraç oranı
= 1000 x 100
=100,000 TL ( Hesabınızdaki 1000 TL ile 100,000 TL’lik işlem açabilirsiniz.)
Döviz, emtia, hisse senedi gibi ürünlerde alım satım gerçekleştirdiğinizde kar/zarar oranı 100,000 TL üzerinden hesaplanmaktadır. Bu nedenle kar oranı yüksek olduğu gibi kayıplarda aynı oranda hesaplanmaktadır. Ancak forex işlemlerinde eksi bakiyeye düşme durumu söz konusu değildir. Yani yatırılan anapara tutarından daha fazla kaybedilmez. Kar ise kurdaki dalgalanmaya bağlı olarak sınırsız olabilmektedir.
